Βόλγας

(Volga). Ποταμός (3.688 χλμ.) στην ευρωπαϊκή Ρωσία, που εκβάλλει στην Κασπία θάλασσα. Είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης, τόσο σε μήκος όσο και στην ευρύτητα της λεκάνης απορροής (1.380.000 τ. χλμ.). Πηγάζει από τα υψώματα του Βαλντάι, κοντά στο χωριό Βολγκοβέρχοβγε (40 χλμ. Δ-ΒΔ του Αστάσκοφ) και διασχίζει διάφορες φραγματογενείς λίμνες, μεταξύ των οποίων τις Στερτς, Πένο και Βόλγκο. Κατεβαίνει στα νότια έως το Ρζεφ, όπου γίνεται πλωτός, τρέπεται ύστερα προς τα δεξιά, αφού δεχτεί από αριστερά τον ποταμό Τβέρκα και από τα δεξιά τον Λάμα, περνώντας από το Καλίνιν, το Κίμρι, το Καλιάζιν και το Ούγκλιτς, ώσπου εκβάλλει στην τεχνητή λίμνη του Ριμπίνσκ, που δημιουργήθηκε κοντά στην πόλη αυτή με ένα φράγμα πάνω στον ποταμό. Αφού δεχτεί τα νερά μερικών ποταμών που εκβάλλουν στη λίμνη του Ριμπίνσκ, όπως ο Μαλόγκα και ο Σουντά, στρίβει προς τα ΝΑ περνώντας από τις πόλεις Ριμπίνσκ, Γιαρασλάβλ, Koστραμά, Κίνισμα, Γκεραντιέτς και Νίζνι Νόβγκοροντ (πρώην Γκόρκι), αφού δεχτεί από αριστερά τους ποταμούς Koστραμά και Ούντζε και από δεξιά τον Ακά (1.470 χλμ.). Στο Γκεραντιέτς, ο Β. ανακόπτεται από άλλο μεγάλο φράγμα. Μετά την ένωσή του στην πόλη Νίζνι Νόβγκοροντ με τον Ακά, ο Β. κατεβαίνει προς τα Α έως το Καζάν, περνώντας από το Τσιμπακσάρι και δεχόμενος από αριστερά τον Βιτλούγκα και από δεξιά τον Σούρα. Από το Νίζνι Νόβγκοροντ έως το Βόλγκογκραντ (πρώην Στάλινγκραντ) ο ποταμός ρέει στην ανατολική παρυφή μιας περιοχής υψωμάτων, που από αυτόν έχει πάρει την ονομασία Υψώματα του Β. Στο Καζάν ο ποταμός παίρνει κατεύθυνση προς τα Ν, αρχικά με μια απόκλιση προς τα ΝΔ μέχρι το Βόλγκογκραντ, έως την εκβολή του στην Κασπία θάλασσα. Πιο κάτω από το Καζάν ο Β. δέχεται από αριστερά τον Κάμα (1.940 χλμ.) και τον Σαμάρα και περνά από τις πόλεις Ουλιανόφσκ, Τολιάτι, Κουιμπίσεφ, Σίζρεν, Βολσκ, Σαρατόφ, Καμίσιν (από εδώ και κάτω δεν δέχεται πια κανέναν άλλο παραπόταμο) και Βόλγκογκραντ. Εδώ ο ποταμός βρίσκεται ήδη σε περιοχή χαμηλότερη από την επιφάνεια της θάλασσας. Διακλαδώνεται σε δύο μεγάλους βραχίονες: στον κυρίως Β. δεξιά και στον Αχτούμπα αριστερά, που με τους διάφορους βραχίονές τους απλώνονται σε μια μεγάλη προσχωσιγενή πεδιάδα έως την Κασπία, όπου ο Β. εκβάλλει με πολλά παρακλάδια που διασχίζουν την εκτεταμένη περιοχή του δέλτα (6.500 τ. χλμ.). Στην αριστερή όχθη του μεγαλύτερου βραχίονά του, στο κέντρο του δέλτα, είναι χτισμένη η πόλη Αστραχάν, μία από τις σημαντικότερες της περιοχής. Λόγω της σταθερότητας της παροχής του και της ελάχιστης κλίσης της κοίτης του, ο Β. έχει τεράστια σημασία για την εσωτερική ναυσιπλοΐα, που εμποδίζεται από τους πάγους μόνο για 75 μέρες στα Ν (συνήθως από τα μέσα Δεκεμβρίου έως το τέλος Φεβρουαρίου) και για 160 μέρες στα Β (συνήθως από το τέλος Νοεμβρίου έως το τέλος Απριλίου). Πολυάριθμοι παραπόταμοι και αρκετές πλατιές διώρυγες συνδέουν άμεσα τον Β. με όλους τους κυριότερους ποταμούς του ευρωπαϊκού τμήματος της Ρωσίας και μέσω αυτών με τη Λευκή θάλασσα, τη λίμνη Ονέγκα, τη Βαλτική θάλασσα, τη Αζοφική και τη Μαύρη θάλασσα (μέσω του κάτω ρου του Δον). Εκτός των άλλων, τα νερά του Β. προσφέρουν και μια σημαντική ενεργειακή πηγή στη Ρωσία, καθώς έχουν κατασκευαστεί αρκετά υδροηλεκτρικά εργοστάσια κατά μήκος του ποταμού. Γέφυρα κοντά στο Σαρατόφ, μήκους περίπου 3 χλμ. Οι πολυάριθμοι παραπόταμοι και οι διώρυγες συνδέουν τον Βόλγα με τους κυριότερους ποταμούς του ευρωπαϊκού τμήματος της Ρωσίας (φωτ. Igda).